Aktualności firm stowarzyszonych
Czy Niemcy wpadły w techniczną recesję?
Zgodnie ze wstępnymi danymi zagregowany indeks PMI (dla przetwórstwa i sektora usług) w strefie euro zwiększył się w sierpniu do 51,8 pkt. wobec 51,5 pkt. w lipcu, co było powyżej oczekiwań rynku (51,2 pkt.).
Zwiększenie zagregowanego indeksu PMI wynikało ze wzrostu składowych zarówno dla bieżącej produkcji w przetwórstwie jak i aktywności biznesowej w usługach. Przeciętna wartość indeksu PMI w okresie lipiec-sierpień (51,7 pkt.) ukształtowała nieznacznie poniżej średniej z II kw. (51,8 pkt.), a tym samym wyniki badań koniunktury stanowią ryzyko w dół dla naszej prognozy, zgodnie z którą kwartalne tempo wzrostu PKB w strefie euro zwiększy się w III kw. do 0,3% z 0,2% w II kw. Szacowane przez Markit (wyłącznie na podstawie wartości wskaźników PMI) tempo wzrostu gospodarczego w III kw. wynosi 0,1-0,2% kw/kw.
W ujęciu geograficznym zwiększenie tempa wzrostu aktywności gospodarczej odnotowano w Niemczech i we Francji. W Niemczech wzrost zagregowanego indeksu PMI był efektem zwiększenia składowej dla bieżącej produkcji w przetwórstwie oraz spadku subindeksu dla aktywności biznesowej w usługach. Z kolei we Francji wzrosły obie wspomniane składowe. Zgodnie z raportem Markit, tempo wzrostu aktywności w pozostałych gospodarkach strefy euro objętych badaniem nie uległo znaczącym zmianom pomiędzy lipcem i sierpniem.
Na pierwszy rzut oka, sierpniowe dane przedstawiają korzystniejszy niż w ostatnim miesiącu obraz gospodarki strefy euro, jednak dokładniejsza analiza wyników badań koniunktury wskazuje na kilka czynników ryzyka. W danych na szczególną uwagę zasługują utrzymujące się rozbieżności pomiędzy sytuacją w przetwórstwie i usługach. Wzrost gospodarczy w strefie euro podtrzymuje wyłącznie rosnąca aktywność w usługach, podczas gdy w przetwórstwie obserwowany jest spadek aktywności (składowa znajduje się już od siedmiu miesięcy poniżej granicy 50 pkt.). Historycznie te rozbieżności były krótkotrwałe, co w naszej ocenie wskazuje na wysokie prawdopodobieństwo, że koniunktura w usługach ulegnie wkrótce pogorszeniu w ślad za gorszymi nastrojami w przetwórstwie.
Ponadto, wskaźnik przyszłej aktywności (w ciągu najbliższych 12 miesięcy) dla całej strefy euro obniżył się w sierpniu do najniższego poziomu od maja 2013 r., co sygnalizuje wysokie ryzyko pogorszenia koniunktury w kolejnych miesiącach. W raporcie nie pojawiły się explicite źródła pesymizmu przedsiębiorców. Przed miesiącem ankietowane firmy wyrażały swoje obawy dotyczące wojen handlowych, pogorszenia perspektyw światowego wzrostu gospodarczego oraz napięć geopolitycznych, w tym w szczególności niepewności wokół Brexitu. Nie należy zakładać, że powody pesymistycznych oczekiwań przedsiębiorców zmieniły się istotnie od lipca.
Z punktu widzenia perspektyw polskiego eksportu szczególnie istotne są nastroje w niemieckiej gospodarce. Niekorzystny obraz koniunktury w niemieckim przetwórstwie przemysłowym nie uległ istotnej zmianie w porównaniu z lipcem – indeks PMI zwiększył się tylko nieznacznie (do 43,6 pkt. w sierpniu z 43,2 w lipcu). Trzy czynniki w szczególności świadczą o bardzo słabej kondycji niemieckiego przetwórstwa – pogłębiający się spadek zatrudnienia (najszybciej od lipca 2012 r.), dalszy wyraźny spadek nowych zamówień ogółem (w tym nowych zamówień eksportowych) oraz najniższy w historii badań (od 2012 r.) odczyt wskaźnika oczekiwanej produkcji. Jednym z najlepszych barometrów koniunktury jest popyt na pracę, w związku z tym odnotowana w sierpniu dalsza redukcja liczby etatów stanowi istotny czynnik ryzyka w dół dla perspektyw w niemieckim przetwórstwie.
Należy zwrócić uwagę, że w II kw. odnotowano spadek PKB w Niemczech (o 0,2%) przy zagregowanym wskaźniku PMI dla tej gospodarki kształtującym się wyraźnie powyżej 50 pkt. (średnio 52,5 pkt.). Wskaźnik ten obniżył się do 51,2 pkt. w okresie lipiec-sierpień. Oczekiwane przez nas rozluźnienie polityki pieniężnej w strefie euro zadziała pozytywnie na tempo wzrostu gospodarczego w Niemczech z pewnym opóźnieniem. Oznacza to, że bez szybkiego rozluźnienia polityki fiskalnej, Niemcy mogą w III kw. wpaść w tzw. techniczną recesję (spadek PKB przez dwa kwartały z rzędu). Taką ocenę wspiera również oczekiwany w sierpniu przez niemieckich przedsiębiorców po raz pierwszy od października 2014 r. spadek aktywności gospodarczej (łącznie dla usług i przetwórstwa) w horyzoncie roku.
Sierpniowe wyniki badań koniunktury w niemieckim przetwórstwie sygnalizują wysokie prawdopodobieństwo osłabienia popytu na wytwarzane w Polsce towary stanowiące wsad do produkcji dóbr finalnych (dobra pośrednie). Ten negatywny wpływ dekoniunktury za granicą na sytuację w polskim przetwórstwie będzie jednak ograniczany przez strukturalne zmiany zachodzące w polskim przemyśle (takie jak rosnące przewagi konkurencyjne polskich przedsiębiorstw za granicą, reorientację geograficzną eksportu lub przesunięcia w łańcuchu dostaw) oraz wciąż duże (jednak malejące) zaległości produkcyjne. Otoczenie zewnętrzne pozostaje jednak trudne i będzie – w połączeniu z wygasającym boomem w krajowym budownictwie – oddziaływać w kierunku dalszego łagodnego spowolnienia wzrostu produkcji przemysłowej w Polsce. Ubiegłotygodniowe dane o inwestycjach w sektorze przedsiębiorstw 50+ w II kw. (patrz powyżej) są zgodne z naszym scenariuszem spowolnienia wzrostu nakładów inwestycyjnych ogółem w kolejnych kwartałach. Tym samym podtrzymujemy naszą prognozę spowolnienia wzrostu gospodarczego do 4,4% r/r w 2019 r. wobec 5,1% w 2018 r.